Tuesday 14 January 2014

نگرانی برانگیزتر



نگرانی برانگیزتر
/10.1.2014
نیکولای پاخوموف، عضو موسسه تحقیقاتی " دیموکراسی و همکاری" روسیه در واشنگتن.

همزمان با خبرها از عراق، جایی که جنگ میان جنگجویان «القاعده»، گروه های دفاع... خودی سنی و نیروهای حکومتی جریان دارد، اختلاف نظر میان ایالات متحده امریکا و اداره حامد کرزی در مورد امضای موافقتنامه‌ی همکاری نگرانی های بیشتر بین المللی را برانگیخته است. هرچند در واشنگتن اطمینان دارند که این موافقتنامه امضا خواهد شد- چه با کرزی باشد،‌ چه با کسی که پس ازاو اداره ی افغانستان را بر عهده می گیرد- ، کارشناسان اما شک دارند که امضای موافقتنامه بتوانداز وخیم تر شدن وضعیت افغانستان در کوتاه مدت جلوگیری کند.

در آخرین روزهای سال ۲۰۱۳ ارزیابی اداره های استخباراتی امریکا در رسانه ها درز کرد(احتمالاْ عمدی) که مطابق پیشبینی های آن حتی در صورت حفظ گروه کوچکی از نیروهای نظامی امریکا که تعداد و موقعیت حقوقی آن در افغانستان باید در چارچوب همین موافقتنامه‌ی امنیتی که بر سر زبان ها افتاده، تعیین شود، دستاوردهای مثبت چند سال آخر تا سال ۲۰۱۷ از دست خواهند رفت.

خاطر نشان می کنیم که همین ارزیابی را در پایان سال گذشته فرمانده نیروهای نظامی بریتانیا، پیتر وال نیز اظهار کرده بود . قرار گفته او اگر خروج نظامیان بریتانیایی مطابق برنامه در سال ۲۰۱۴ صورت گیرد، ولایت هلمند که مسوولیت امنیت آن را در حال حاضر بریتانیایی ها بر عهده دارند، خیلی زود به دست طالبان خواهد افتاد.

ارزیابی‌ های امریکایی ها حاکی از اینند که در صورت امضا نشدن موافقتنامه افغانستان خیلی زودتر دچار هرج و مرج خواهد شد. نماینده‌گان ۱۶ اداره استخباراتی امریکا در تدوین این گزارش سهم گرفته بودند. علاوه بر این، در آن گزارش آمده است که تنها حضور نظامی در افغانستان کافی نیست. کابل نیازمند دوام پشتیبانی مالی نیز هست.

نمی توان با قاطعیت گفت، ولی می توان فرض کرد که هنگام تهیه و تدوین این گزارش، مولفان آن وضعیت کنونی عراق را در نظر داشته اند، جایی که اداره ی مرکزی کشور در تامین امنیت و نظم در مناطق مرزی با سوریه ناتوان است. دوام جنگ داخلی در سوریه در واقع افتادن کنترل این مناطق را به دست عناصر تندروی که خود را بخشی از «القاعده» می نامند و مجهزترین و آماده ترین گروه جنگجوی علیه رژیم بشار اسد استند، مساعد کرده است. مهمترین نیرویی که علیه افراطگرایان در عراق مقاومت می کند، گروه های محلی سنی دفاع خودی است.

به این ترتیب وضعیت پنج شش سال پیش دوباره تکرار می شود. در آن سالها امریکایی ها توانستند«القاعده» را تنها با کمک همین نوع گروه های محلی شکست دهند. ذهنیت عامه امریکا، کارشناسان و سیاستمداران با سرخورده گی به زدوخوردهای کنونی نگاه می کنند زیرا تریلیون ها دالر به خرج رسیده و قربانی دادن هزاران امریکایی سبب نشده واقعیت های موجود عراق را تغییر دهند. در حال حاضر وضعیت به اندازه یی دشوار است که وزیر خارجه امریکا جان کیری‌ناگزیر شد اعلامیه ی ویژه یی را صادر کند و در آن تاکید کند که امریکا سربازان خود را برای مبارزه با القاعده به عراق نخواهد فرستاد.

البته که وضع افغانستان و عراق تفاوت های زیادی از هم دارد ولی شباهت هایی نیز موجودند. نخبه‌گان امریکا و رای دهنده‌گان امروز بیشتر به این دریافت نزدیک می شوند که در سالهای حضور نظامی و با خرج پول گزاف، واشنگتن نتوانسته است وضعیت افغانستان را به سوی بهبود به صورت قابل ملاحظه تغییر دهد. وضع افغانستان به این دلیل بدتر است که پیش از هرچیز دیگر در این کشور در مقایسه با عراق حکومت ملی کارا و ساختارهای محلی نظامی که قادر به مبارزه علیه امکان برگشت طالبان به قدرت و باز شدن درهای این کشور به روی القاعده باشند، وجود ندارند.

با این وجود تمام گفتگوهای اخیر در مورد ارتقای سطح آماده‌گی جنگی نیروهای نظامی افغان، چه این ارتقا ظاهری باشد و چه در واقعیت امر، نمی توان این امر را نادیده گرفت که وفاداری فرماندهان و نظامیان افغان به حکومت مرکزی کابل، چه رسد به تعهدات بین المللی آن حکومت، خیلی مورد تردید قرار دارد. مثلاْ در حال حاضر مدیران جدید افغان زندان بگرام می خواهند ۸۸ زندانی را که امریکایی ها خطرناک قلمداد می کنند، آزاد کنند. مقامات رسمی امریکا با تمام توان بر آزادی این زندانی ها اعتراض می کنند اما مقامات افغان تصمیم قاطع دارند استقلال خود را به نمایش بگذارند. حد اقل در همین مورد.

کنجکاوی برانگیز است که خود امریکایی اتهام حمله بر نیروهای خارجی را بر این زندانی ها وارد کرده اند. به این معنا که به نظر مقامات افغان، حمله بر نیروهای نظامی خارجی جرم کلانی شمرده نمی شود چون در تاریخ افغانستان هر نوع نیروی خارجی به عنوان اشغالگر تلقی شده و در حال حاضر معلوم است که حتی طالبان نیز می توانند شرکت کننده های تام اختیار زنده‌گی سیاسی افغانستان باشند.

اما امریکایی ها به دلایل معلوم، برداشت کاملاْ متفاوتی از اوضاع جاری دارند. در حال حاضر فقط می توان نسبت به آنها همدردی کرد: میراث سنگین جنگ عراق هر روز با سر و صدای بیشتری بر سر زبان ها می افتد، کرزی ناز می کند، وضعیت افغانستان روز به روز بدتر می شود و تصمیم استراتیژیک در مورد افغانستان باید گرفته شود. باراک اوباما در گذشته نیز تلاش داشته است تصمیم گیری در مورد سیاست خارجی را به تعویق بیندازد اما به نظر می رسد که در مورد وضعیت افغانستان فرصت زیادی برای تفکر ندارد زیرا وضع روز به روز متشنج‌تر می شود و پیامدهای منفی هر تعللی امروز برای همه‌گان آشکارند.

No comments:

Post a Comment