دسترسی افغانستان به بندر چابهار



ایران امکان دسترسی افغانستان به بندر چابهار را فراهم می سازد

دولت ایران امکان دسترسی افغانستان به بندر چابهار واقع در جنوب شرق کشور را فراهم می سازد. این توافق نامه طی دیدار علی اکبر صالحی و زلمی رسول وزرای امور خارجه دو کشور در نشست اخیر کابل به امضاء رسید. زلمی رسول ضمن گفتگو با خبرنگاران اظهار داشت که این توافق در جهت توسعه همکاری های اقتصادی و کاهش وابستگی های افغانستان از سایر کشورها می باشد. پیتر گانچاروف کارشناس مسایل افغانستان به تفسیر این خبر می پردازد.

وی می گوید: «برای افغانستان که هیچگونه دسترسی به آب ندارد، این پیشنهاد یک هدیه شاهانه محسوب می شود. امکان دسترسی به بندر چابهار در سند نهایی نشست همکاری های دوجانبه هیات ایران و افغانستان در شهر کابل مطرح شد. با وجود اینکه توافق بر سر بندر چابهار طی سال گذشته انجام گرفته است، اما این نکته در پروتکل نشست اخیر بسیار خبرساز شد. زلمی رسول اظهار داشت که توافق نامه چابهار برای افغانستان امکانات فراوانی در حوزه ترانزیت فراهم می سازد.

جای بحث نیست که افغانستان در بخش واردات خود همیشه با مشکلاتی مواجه می باشد. بخش اعظم کالاهای وارداتی افغانستان از طریق پاکستان به این کشور می رسد که همیشه با حال و هوای متغیر دولت این کشور روبرو می شود. به محض اینکه کابل سیاست های مستقلی را در منطقه پیش می گیرد، حال و هوای پاکستان تغییر می کند. به همین خاطر، چابهار برای افغانستان می تواند در حکم برون رفت از مشکل حاضر باشد.

اما منفعت ایران در این میان چیست؟ به اعتقاد آجار کورتوف کارشناس انستیتوت مطالعات استراتژیک در مسایل آسیای مرکزی، تهران به خوبی متوجه نقش افغانستان در نظریه «آسیای مرکزی بزرگ» و حضور فعال امریکا و اروپا در این بازی می باشد.

آجار کورتوف اینطور توضیح می دهد: «امروز جنگ برای آینده سیاسی افغانستان به بن بست خورده است و نیروهای تاثیر گذاری خارجی (و نه منطقه ای) از جمله امریکا با صرف هزینه های کلان به این جنگ پیوسته اند. ایران، اگرچه یکی از حامیان مهم در امر احیای اقتصادی افغانستان به شمار می رود و این اقدام را به واقع بر مبنای حسن همجواری انجام می دهد، اما، در عین حال، منافع سیاسی خود را نیز فراموش نمی کند».

تهران در بازی پروژه «آسیای مرکزی بزرگ» بر روی افغانستان شرط بندی می کند. کابل می تواند به نسبت سایر جمهوری های آسیای مرکزی، شریک بهتری برای ایران باشد. آجار کورتوف همچنین توضیح می دهد: «اگر ایالات متحده امریکا در مذاکرات خود با جمهوری های آسیای مرکزی، استدلال های معتبری را روی میز مذاکره بگذارد و مسایلی همچون حمایت مالی را مطرح سازد، آنگاه، بعید به نظر می رسد که نخبگان سیاسی در جمهوری های این منطقه و رهبران ایشان از آن صرفنظر کرده و به خاطر ایران در مقابل امریکا ایستادگی نمایند.

وفاداری افغانستان نسبت به ایران، امروز برای تهران بیش از پیش، مهم به نظر می رسد که به روابط پیچیده میان ایران و امریکا مربوط می شود. بندر چابهار یکی از بهترین آوانس های ایران برای کابل محسوب می گردد. اکنون کابل می تواند به تهران قول بدهد که در هیچ شرایطی خاک افغانستان را برای کشورهای ثالث در مقابل ایران اختصاص ندهد. در اینجا، صحبت از پایگاه های امریکا به میان می آید که در فاصله کمی از ایران واقع شده اند. در این میان، زمان نشان می دهد که آیا وعده دهندگان می توانند به وعده های خود عمل کنند یا خیر؟!