ماده‌يي برابر با كل فرمان
دوشنبه, 30 ژوئیه 2012 07:18
ماندگار
اخيراً رييس‌جمهوري فرماني صادر كرده است كه برخي از نكات آن، سبب جدال‌هاي اجتماعي و رسانه‌يي شده و خواهد شد. در يكي از بخش‌هاي اين فرمانِ 162 ماده‌يي، به وزارت اطلاعات و فرهنگ كشور هدايت داده شده است كه براي «تقویت زبان‌های ملی و حذف اصطلاحات نامأنوس بیرونی» كار كند و بعد از سه‌ماه، نتايج آن را به شوراي وزيران ارايه دهد.به نظر مي‌رسد كه همين قسمت از فرمان، به عنوان يكي از داغ‌ترين جنبه‌هاي فرمان رييس‌جمهوري برجسته و مطرح شود. در گذشته، وجود جملة «اصطلاحات ملي حفظ مي‌گردد» در قانون اساسي افغانستان ـ كه پس از تصويب لويه جرگة قانون اساسي به گونة جعلي در آن گنجانيده شده بود ـ سبب به وجود آمدن مشكلاتي در كشور شد.اين جعل‌كاري كه در كنار برخي از دست‌كاري‌هاي ديگر در متن قانون اساسي، به توشيح رييس‌جمهوري مزين شده بود، از اعتبار قانون اساسي در كشور كاست و احترام به قانون را به يك رويا تبديل كرد.
و بعد از آن، جنجال‌هايي بر سر كلمة «دانشگاه»، «دانشجو»، «ويژه» و غيره پيدا شد كه همه از آن آگاهي داريم؛ حتا باري هم وزير اطلاعات و فرهنگ وقت، يكي از خبرنگاران تلويزيون ملي در ولايت بلخ را ـ كه حالا به رحمت حق پيوسته است ـ به جرم گفتنِ كلمة «دانشگاه» جريمه و از كار بركنار كرد.
حالا كه عمري از آن جنجال‌ها مي‌گذرد، آهسته‌آهسته اين مشكل حل شده و امروز هموطنانِ پشتوزبان، با گفتن كلمة دانشگاه احساس گناه نمي‌كنند؛ چنان‌كه فارسي‌زبان‌ها نيز با گفتن واژة «پوهنتون» احساس كسر شأن نمي‌داشته باشند. اما طرح دوبارة اين مسأله در فرمان رييس‌جمهوري، نشان مي‌دهد كه تلاش‌ها براي فصل كردن، هم‌چنان ادامه دارد.
آقای کرزی در این فرمان به وزارت اطلاعات و فرهنگ دستور داده است كه «طی ﻣﺪت ﺳﻪ ﻣﺎه، در ﻣﻮرد ﺗﻘﻮيت زﺑﺎن‌های ﻣﻠﻲ، ﻟﻬﺠﻪﻫﺎ، اﺻﻄﻼﺣﺎت ملي، ﺣﺬف اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻧﺎﻣﺄﻧﻮس ﺑﻴﺮونی از ادﺑﻴﺎت ﻣﻌﻤﻮل ﻛﺸﻮر و ﺗﺤﻜﻴﻢ وﺣﺪت ملی از ﻃﺮﻳﻖ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎی ﺟمعیِ دولتی و خصوصی، اﻗﺪام و ﺑﻪ ﺷﻮرای وزﻳﺮان ﮔﺰارش اراﻳﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ.»
به نظر مي‌رسد كه «اصطلاحات نامانوس بیرونی» بار ديگر بيش‌تر به همان مباحث دانشگاه و دانشجو برخواهد گشت و يا هم به گفتن «وات» به جاي «جاده» و امثال اين.
اما در اين فرمان، چنان‌چه هدف از «اصطلاحات نامأنوس بيروني» اشاره به استفاده از واژه‌های انگلیسی در مكالمات روزمره در زبان‌هاي رسمي و بومي كشور، يا اين‌كه آن تابلوهای مراکز تجارتی و آگهی‌های بازرگانی كه به زبان‌هاي انگليسي و اردو ترتيب شده‌اند باشد،
ما هم با آن موافقيم و سهم همه‌گاني را براي مبارزه با آن مي‌طلبيم. اما اگر هدف از اين اقدام، قوم‌گرايي و جبر فرهنگي باشد، آب انداختن به آسياب دشمن است.
بدون شك، افراد قوم‌گرا و برتري‌جو تلاش مي‌كنند كه واژه‌هاي مربوط به زبان خودشان را بر ديگران تحميل كنند و با استفاده از قدرت سياسي‌يي كه دارند، آن را ناجوان‌مرادنه «ملي» جلوه دهند و واژه‌هاي اصليِ آن را «بيگانه» و «نامأنوس» تلقي كنند.
حالا هم به نظر مي‌رسد همين‌گونه افراد كه رييس‌جمهوري را محاصره كرده‌اند، در گنجاندنِ اين مسأله در فرمان رييس‌جمهوري نقش داشته‌اند. بنابراين و با توجه به سياست فرهنگي‌يي كه نظامِ حاكم دنبال مي‌كند، تنها بند قابل اجراي اين فرمان، همين موردِ اصطلاحات است؛ بندي كه برابر با كلِ فرمان خواهد بود.
خوب است كه رييس‌جمهوري در اين مورد تجديد نظر كند؛ زيرا بيگانه نشان دادن واژه‌هايي مثل «دانشگاه» خلاف منطق و عقل است و اصرار بر سر بيگانه و نامأنوس خواندن آن نيز بدون شك نشانة گيرماندن در جهل مركب.
و بعد از آن، جنجال‌هايي بر سر كلمة «دانشگاه»، «دانشجو»، «ويژه» و غيره پيدا شد كه همه از آن آگاهي داريم؛ حتا باري هم وزير اطلاعات و فرهنگ وقت، يكي از خبرنگاران تلويزيون ملي در ولايت بلخ را ـ كه حالا به رحمت حق پيوسته است ـ به جرم گفتنِ كلمة «دانشگاه» جريمه و از كار بركنار كرد.
حالا كه عمري از آن جنجال‌ها مي‌گذرد، آهسته‌آهسته اين مشكل حل شده و امروز هموطنانِ پشتوزبان، با گفتن كلمة دانشگاه احساس گناه نمي‌كنند؛ چنان‌كه فارسي‌زبان‌ها نيز با گفتن واژة «پوهنتون» احساس كسر شأن نمي‌داشته باشند. اما طرح دوبارة اين مسأله در فرمان رييس‌جمهوري، نشان مي‌دهد كه تلاش‌ها براي فصل كردن، هم‌چنان ادامه دارد.
آقای کرزی در این فرمان به وزارت اطلاعات و فرهنگ دستور داده است كه «طی ﻣﺪت ﺳﻪ ﻣﺎه، در ﻣﻮرد ﺗﻘﻮيت زﺑﺎن‌های ﻣﻠﻲ، ﻟﻬﺠﻪﻫﺎ، اﺻﻄﻼﺣﺎت ملي، ﺣﺬف اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻧﺎﻣﺄﻧﻮس ﺑﻴﺮونی از ادﺑﻴﺎت ﻣﻌﻤﻮل ﻛﺸﻮر و ﺗﺤﻜﻴﻢ وﺣﺪت ملی از ﻃﺮﻳﻖ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎی ﺟمعیِ دولتی و خصوصی، اﻗﺪام و ﺑﻪ ﺷﻮرای وزﻳﺮان ﮔﺰارش اراﻳﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ.»
به نظر مي‌رسد كه «اصطلاحات نامانوس بیرونی» بار ديگر بيش‌تر به همان مباحث دانشگاه و دانشجو برخواهد گشت و يا هم به گفتن «وات» به جاي «جاده» و امثال اين.
اما در اين فرمان، چنان‌چه هدف از «اصطلاحات نامأنوس بيروني» اشاره به استفاده از واژه‌های انگلیسی در مكالمات روزمره در زبان‌هاي رسمي و بومي كشور، يا اين‌كه آن تابلوهای مراکز تجارتی و آگهی‌های بازرگانی كه به زبان‌هاي انگليسي و اردو ترتيب شده‌اند باشد،
ما هم با آن موافقيم و سهم همه‌گاني را براي مبارزه با آن مي‌طلبيم. اما اگر هدف از اين اقدام، قوم‌گرايي و جبر فرهنگي باشد، آب انداختن به آسياب دشمن است.
بدون شك، افراد قوم‌گرا و برتري‌جو تلاش مي‌كنند كه واژه‌هاي مربوط به زبان خودشان را بر ديگران تحميل كنند و با استفاده از قدرت سياسي‌يي كه دارند، آن را ناجوان‌مرادنه «ملي» جلوه دهند و واژه‌هاي اصليِ آن را «بيگانه» و «نامأنوس» تلقي كنند.
حالا هم به نظر مي‌رسد همين‌گونه افراد كه رييس‌جمهوري را محاصره كرده‌اند، در گنجاندنِ اين مسأله در فرمان رييس‌جمهوري نقش داشته‌اند. بنابراين و با توجه به سياست فرهنگي‌يي كه نظامِ حاكم دنبال مي‌كند، تنها بند قابل اجراي اين فرمان، همين موردِ اصطلاحات است؛ بندي كه برابر با كلِ فرمان خواهد بود.
خوب است كه رييس‌جمهوري در اين مورد تجديد نظر كند؛ زيرا بيگانه نشان دادن واژه‌هايي مثل «دانشگاه» خلاف منطق و عقل است و اصرار بر سر بيگانه و نامأنوس خواندن آن نيز بدون شك نشانة گيرماندن در جهل مركب.
No comments:
Post a Comment