کلید حل بحران سوریه در دست کدام کشورهاست؟

14:10 | 1391 / 08 / 30

 

نزدیک به یک سال است که مردم سوریه با الگوبرداری از انقلاب یا قیام های رخ داده در تونس، مصر و لیبی، به اعتراض علیه حکومت "بشار اسد" رییس جمهور سوریه برخاسته اند.

آغاز بحران سوریه و حجم تلفات

در سوریه مخالفت و اعتراضات مردمی از شهر درعا در شمال این کشور آغاز شد و ابتدا معترضان خواستار انجام اصلاحات سیاسی توسط حکومت بودند. اما اکنون شهرهای مختلف نیز به جمع معترضان پیوسته و در برخی شهرها معترضان خواستار تغییر حکومت بعث سوریه هستند.

حتی شهرهایی مانند لاذقیه که زادگاه خانواده بشار اسد و از شهرهای طرف دار حکومت به شمار می رفت، امروزه شاهد برگزاری تظاهرات هایی علیه حکومت سوریه است. روز به روز که می گذرد دامنه اعتراضات و درگیری ها گسترده تر می شود و باعث افزایش تعداد تلفات شده است.

در این میان از یکسو برخی تحلیل گران حکومت سوریه را مسئول کشتار مردم می دانند و از سوی دیگر دسته ای دیگر از تحلیل گران نیروهای مسلح و جنگجویان وابسته به "ارتش آزاد سوریه" که بسیار از اعضای آن در گذشته عضو شبکه تروریستی القاعده بوده اند را مسئول کشتار بی گناهان می دانند. در این میان، با توجه به ادامه یافتن درگیری، به نظر می رسد بهتر است هر دو طرف را عامل ریخته شدن خون بی گناهان بدانیم.

موضع کشورهای مختلف و تلاش برای پایان دادن به بحران

در بحران سوریه کشورهای مختلف منطقه ای و بین المللی موضع گیری های مختلفی در بحران سوریه داشته اند. شاید بتوان جمهوری اسلامی ایران، روسیه و چین را مدافع حکومت سوریه، البته با برخی انتقادات و درخواست ها برای انجام اصلاحات دانست و در طرف دیگر ترکیه، عربستان سعودی، قطر، ایالات متحده آمریکا، فرانسه و انگلیس را مخالف حکومت مرکزی سوریه دانست.

در این میان هر از چند گاهی یکی از این کشورها راه حل ابتکاری و یا پیشنهادی را ارائه کرده تا به اصطلاح گامی در راستای پایان دادن به بحران جاری در سوریه برداشته باشد. ترکیه، عربستان سعودی، قطر، ایالات متحده آمریکا، فرانسه و انگلیس تنها راه پایان یافتن این بحران را کناره گیری "بشار اسد" از قدرت دانسته اند. اما ایران، روسیه و چین گره کور موجود در این بحران را "بشار اسد" ندانسته اند.

پیشنهاد مصر و استقبال ترکیه

اما مصر در روزهای اول آغاز بحران سوریه، با توجه به اینکه درگیر تغییر حکومت سابق به ریاست "حسنی مبارک" و روی کار آمدن حکومتی جدید و نیز برگزاری انتخابات و پیروزی "محمد مرسی" نامزد جنبش "اخوان المسلمین" در انتخابات ریاست جمهوری بود، تا چندی پیش به طور جدی در بحران سوریه ورود نکرده بود. اما با روی کارآمدن محمد مرسی و قدرت گرفتن مصر جدید به طور نسبی، قاهره هم وارد بازی سوریه شد و پیشنهاد جدیدی برای برون رفت از بحران سوریه ارائه کرد که شامل تشکیل گروهی متشکل از چهار کشور مصر، عربستان، ایران و ترکیه بود.

پس از آن، بیشتر کشورهای منطقه از جمله روسیه از این طرح استقبال اولیه کردند. بعد از آن مقامات ترکیه هم پیشنهاد دادند که روسیه نیز به این گروه افزوده شود. بر همین اساس بود که "سرگی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه به قاهره سفر کرد تا در این باره مذاکراتی را انجام دهد.

 

درگیری مرزی سوریه و ترکیه

با آغاز درگیری مرزی میان سوریه و ترکیه که با پرتاب شدن تعدادی موشک از مناطقی در شمال سرزمین سوریه به سمت خاک ترکیه آغاز شد و ارتش ترکیه نیز با پرتاب چند موشک به روستاهای مرزی سوریه تلاش کرد پاسخ آن حمله را بدهد، منطقه وارد وضعیت جدیدی شد و تقریبا پیشنهاد مصر برای تشکیل گروه چهار نفره به علاوه روسیه، به فراموشی سپرده شد.

زیرا در واقع با وقوع این درگیری مرزی، ارتش ترکیه و سپس ارتش سوریه هر دو به حالت آماده باش درآمدند و با اعزام نیروهای به مرزهای خود، صف آرایی در مقابل یکدیگر را با جدیت آغاز کردند. تماس های بین المللی برای پایان دادن به بحران به وجود آمده آغاز شد و از سویی نیز شورای امنیت سازمان ملل متحد به درخواست ترکیه با تلاش آمریکا سعی کرد قطعنامه ای علیه سوریه تصویب کند، اما روسیه آن را وتو کرد.

کم رنگ تر شدن نقش ترکیه

در نهایت درگیری میان آنکارا و دمشق با میانجیگری و پادرمیانی کشورهای منطقه پایان یافت، اما پیشنهاد مصر هم به فراموشی سپرده شد. از آن پس تا به امروز ما شاهد کم رنگ تر شدن نقش ترکیه در بحران سوریه بوده ایم. برخی تحلیل گران معتقدند درگیری مرزی به وجود آمده، ترک ها را به هراس انداخت که مبادا دخالت زیادی باعث برافروخته شدن جنگ شود.

اما گروهی دیگر از تحلیل گران معتقدند که پس از وقوع آن درگیری مرزی، سوریه با حمایت محرمانه از کردها، و وقوع چندین انفجار پیاپی در شهرهای مختلف ترکیه که موجب کشته و زخمی شدن صدها شهروند ترکیه و ناامن شدن اوضاع داخلی ترکیه گردید، پیامی به آنکارا داد که مضمون آن این بود: اگر ترکیه بخواهد بیش از این به بحران سوریه دامن بزند، سوریه ناامنی و درگیری را به داخل خاک ترکیه خواهد کشاند.

خبرگزاری «ریا نووستی»  آبان